06.06.2024.
Pitanja: U slučaju da je neki penzioner dao ovlašćenje nekome za podizanje penzije u banci, koliko dugo, prema propisima, može da traje to ovlašćenje. Da li za vreme trajanja ovlašćenja neko proverava da li je penzioner živ. Ovo pitam zbog poslednjeg slučaja da je sin primao osam godina penziju oca čiju smrt nije prijavio. Iz PIO fonda smo nezvanično dobili informaciju da je ranije u tom slučaju penzioner jednom godišnje morao da dokaže da je živ, ali da je Zaštitnik građana naveo da je to narušavanje privatnosti.
Odgovor: Propisima iz nadležnosti Narodne banke Srbije bliže su uređeni uslovi i način otvaranja, vođenja i gašenja računa korisnika platnih usluga kod pružalaca platnih usluga, odnosno banaka. Zakonom o platnim uslugama, između ostalog, bliže su uređeni uslovi i način pružanja platnih usluga, kao i ugovor o platnim uslugama, i propisano je da se na sva pitanja iz ugovora o platnim uslugama koja nisu uređena ovim zakonom primenjuju odredbe zakona kojim se uređuju obligacioni odnosi.
Odlukom o bližim uslovima i načinu otvaranja, vođenja i gašenja tekućih računa propisano je da se, radi raspolaganja sredstvima na tekućem, odnosno zajedničkom tekućem računu potrošača, kod banke deponuju potpisi lica ovlašćenih za raspolaganje tim sredstvima, odnosno dokument kojim se određenom licu daje ovlašćenje za raspolaganje sredstvima na tekućem računu, s tim što banka i potrošač mogu ugovoriti i drugačiji način provere autentičnosti podnosioca platnog naloga, odnosno davanja saglasnosti za izvršenje platne transakcije. Takođe, Odlukom o uslovima otvaranja i načinu vođenja deviznih računa rezidenata, kao i dinarskih i deviznih računa nerezidenata, propisano je da fizičko lice može ovlastiti drugo lice da raspolaže sredstvima na njegovom računu, pri čemu se, radi raspolaganja sredstvima na računu fizičkog lica, kod banke deponuju potpisi lica ovlašćenih za raspolaganje tim sredstvima, odnosno dokument kojim se određenom licu daje ovlašćenje za raspolaganje sredstvima na računu, s tim što banka i fizičko lice mogu ugovoriti i drugačiji način provere autentičnosti podnosioca platnog naloga, odnosno davanja saglasnosti za izvršenje platne transakcije.
S obzirom na to da navedenim propisima nije definisan rok trajanja ovlašćenja, primenjuju se opšta pravila kojima se uređuju obligacioni odnosi, što znači da ovlašćenje traje do opoziva, odnosno do momenta smrti vlasnika računa, kada prestaju sva prava i obaveze i vlasnika računa, i ovlašćenog lica po računu do utvrđivanja naslednika u ostavinskom postupku. Kada je reč o mogućim zloupotrebama od strane ovlašćenih lica nakon smrti vlasnika računa na koji se uplaćuje penzija, obaveštavamo vas da, prema informacijama kojima Narodna banka Srbije raspolaže, nadležne matične službe koje registruju podatke o umrlim licima u matičnim knjigama informaciju da je penzioner preminuo dostavljaju Republičkom fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje, koji, u skladu s propisima iz njihove nadležnosti, obaveštava poslovnu banku preko koje se isplaćuje penzija, a informaciju o smrti vlasnika računa banka može dobiti i od članova porodice, koji dostavljaju izvod iz matične knjige umrlih, nakon čega banka onemogućava dalje raspolaganje sredstvima s računa sve do okončanja ostavinskog postupka.
Napominjemo i da su banke dužne, u skladu sa Zakonom o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma, da prate i ažuriraju, odnosno periodično proveravaju pribavljene informacije, podatke i dokumentaciju o stranci i njenom poslovanju, a učestalost navedenih provera zavisi od procene rizika stranke.
Kabinet guvernera
