24.07.2023.
Pitanja: Koliko sada u proseku iznosi kamata na dozvoljeno prekoračenje po tekućem računu, a koliko na nedozvoljeno? Koliko iznosi u proseku kamata po osnovu korišćenja kreditne kartice?
Odgovor: Prema poslednjim raspoloživim podacima za maj 2023. godine, prosečna ponderisana kamatna stopa na dozvoljena prekoračenja po tekućem računu stanovništva iznosi 29,1% na godišnjem nivou, dok prosečna ponderisana kamata na nedozvoljena prekoračenja iznosi 32,4%. Od januara 2014. godine (od kada Narodna banka Srbije objavljuje pojedinačne podatke po bankama) do maja 2023. godine, prosečna ponderisana kamatna stopa na dozvoljena prekoračenja stanovništva smanjena je za 4,5 procentnih poena (sa 33,6% na 29,1%). Kada su u pitanju nedozvoljena prekoračenja stanovništva po tekućem računu, u istom periodu prosečna ponderisana kamatna stopa smanjena je za 11,8 procentnih poena (sa 44,2% na 32,4%). Trenutno učešće prekoračenja (i dozvoljenih i nedozvoljenih) po tekućem računu u ukupnom stanju kredita stanovništvu iznosi svega 1,4% (u januaru 2014. godine ovo učešće je iznosilo 4%). Pojedinačni podaci o kamatnim stopama na prekoračenja po tekućem računu stanovništva po bankama dostupni su na internet stranici Narodne banke Srbije, u delu Ciljevi i funkcije – Zaštita korisnika, u okviru Kretanja kamatne stope na prekoračenje po tekućem računu.
Pozajmice po tekućem računu svuda predstavljaju najskuplju vrstu pozajmice, pre svega zbog toga što su vreme i obim njihovog korišćenja, kao i vraćanja, neizvesni, a Narodna banka Srbije je uvek upozoravala građane da bi ih trebalo koristiti samo u krajnjoj nuždi i u kraćem vremenskom periodu. To ne znači da građani ne treba da koriste ovu vrstu pozajmice, već da odluku o korišćenju donose na osnovu informacija o tome koliko dozvoljeni minus košta, a zatim i kreditna kartica ili potrošački kredit. Sasvim je sigurno da će cena biti opredeljujući faktor kod odabira određenog finansijskog proizvoda.
Narodna banka Srbije redovno, svakog meseca, na svojoj zvaničnoj internet stranici objavljuje kamatne stope po pojedinačnim bankama na prekoračenja po tekućim računima. Objavljivanjem ovih podataka Narodna banka Srbije želi da građanima omogući da se na transparentan način upoznaju s javno dostupnim podacima i da na osnovu toga uporede banke i naprave adekvatan izbor bankarskog proizvoda koji odgovara njihovim potrebama i mogućnostima.
Kada je u pitanju dug stanovništva po kreditnim karticama, prema poslednjim raspoloživim podacima za maj 2023. godine, prosečna ponderisana kamatna stopa iznosi 21,7% i za 1,6 procentnih poena je niža nego u januaru 2014. godine. Stanje duga po kreditnim karticama u maju 2023. godine iznosi 27,6 milijardi dinara, što čini 2% ukupnog kreditiranja stanovništva. Udeo ove vrste zaduživanja građana skoro je trostruko manji nego u januaru 2014. godine (5,8%). Podaci o kamatnim stopama i stanju duga stanovništva po kreditnim karticama dostupni su na internet stranici Narodne banke Srbije, u delu Statistika – Statistika kamatnih stopa i kursa dinara, u tabeli Krediti odobreni stanovništvu i nefinansijskom sektoru, po vrsti, ročnosti i namenama – stanja po postojećim poslovima.
Zbog dužeg roka otplate i niže kamatne stope građani u Srbiji mnogo više koriste gotovinske kredite i kredite za refinansiranje postojećih obaveza, kupovinu trajnih dobara i slično nego pozajmice po tekućem računu i kreditnim karticama. Ponavljamo da su ovi vidovi zaduživanja najskuplje vrste pozajmica, pre svega zbog toga što su vreme i obim njihovog korišćenja, kao i vraćanja, neizvesni.
Kabinet guvernera
