01.09.2023.

Saopštenje o podacima u vezi s pružanjem platnih usluga i izdavanjem elektronskog novca u drugom tromesečju 2023. godine

Rast korišćenja bezgotovinskih platnih usluga u Srbiji

Mobilno i elektronsko bankarstvo

Upotreba najsavremenijih oblika plaćanja u našoj zemlji nastavila je da raste i u drugom tromesečju 2023. godine. O tome svedoči podatak da su na kraju drugog tromesečja ugovorenu uslugu elektronskog bankarstva imala 3.823.484 korisnika (fizička i pravna lica i preduzetnici), što predstavlja rast od 5,49% u odnosu na isti period prethodne godine. Kada je reč o mobilnom bankarstvu, ovu ugovorenu uslugu imao je 3.657.691 korisnik, za 13,42% više nego u istom tromesečju 2022. godine. Pored broja korisnika, porastao je i ukupan broj transakcija koje putem digitalnog bankarstva obavljaju fizička i pravna lica. Broj izvršenih plaćanja putem elektronskog bankarstva opao je za 8,55%, dok se broj izvršenih transakcija putem mobilnog bankarstva povećao za 31,80%  u odnosu na drugo tromesečje 2022. godine.

Platne kartice i prihvatna mreža

Krajem juna tekuće godine broj izdatih platnih kartica bio je 10.992.525, što je za 6,50% više nego u isto vreme 2022. godine. Tokom drugog tromesečja ove godine, u trgovinama u našoj zemlji izvršeno je 127.784.309 plaćanja platnim karticama, što je rast od 17,47% u odnosu na broj plaćanja u istom tromesečju 2022. godine. U istom periodu, plaćanja karticama inostranih pružalaca platnih usluga u našim trgovinama obavljena su 10.258.652 puta, što je za 41,18% više nego tokom drugog tromesečja 2022.

Na kraju drugog tromesečja tekuće godine broj bankomata iznosio je 3.036, za 3,44% manje nego u istom tromesečju 2022. S druge strane, primetno je proširenje prihvatne mreže POS terminala, kojih je korisnicima na raspolaganju 129.980, što je za 10,80% uređaja više nego u drugom tromesečju 2022. godine.

Kada je reč o virtuelnim prodajnim mestima – internet prodavnicama, krajem marta ove godine bilo ih je 3.809, odnosno za čak 853 više nego u isto vreme prethodne godine.

Kupovina preko interneta

O rastu popularnosti kupovine robe i usluga preko interneta, karticama i elektronskim novcem, svedoči i to da je u drugom tromesečju 2023. godine broj dinarskih  transakcija putem kojih su građani kupovali preko internet sajtova iznosio 9,6 miliona, što je 39,37% više nego u drugom tromesečju 2022. godine. Vrednost pomenutih transakcija bila je 27,0 milijardi dinara, za 46,21% više od vrednosti izvršenih plaćanja u drugom tromesečju 2022. Kada je reč o plaćanjima u evrima, u odnosu na drugo tromesečje 2022. godine broj transakcija porastao je za 56,11% (2,5 miliona u odnosu na 1,6 miliona plaćanja), dok je njihova vrednost veća za 40,34% (133,4  miliona u odnosu na 95,0 miliona evra). Isto tako, broj plaćanja u američkim dolarima na internetu beleži visok rast – 65,50% (1,7 miliona u odnosu na 1,1 milion plaćanja), dok je njihova vrednost veća za 25,76% (42,5 miliona u odnosu na 33,8 miliona dolara) u odnosu na drugo tromesečje 2022. godine.

Instant plaćanja – IPS NBS sistem

Rastu upotrebe bezgotovinskih plaćanja u zemlji nastavlja da doprinosi rast korišćenja instant plaćanja. Rast broja transakcija u drugom tromesečju 2023. godine iznosi 23,60%, tj. 3,1 milion instant plaćanja više nego u drugom tromesečju 2022. godine, koje građani izvršavaju korišćenjem servisa koje pruža IPS NBS sistem. Pomenuti trend potvrđuje novi rekord dnevnog broja plaćanja od početka rada sistema, koji je premašen 15. maja s realizovanim 360.741 plaćanjem. Prosečan dnevni broj izvršenih plaćanja u drugom tromesečju 2023. godine iznosi 179.261, a dati pokazatelj je veći za 34 hiljada nego u istom tromesečju 2022. godine.

Usluge koje su omogućene u IPS NBS platnom sistemu, pored osnovne mogućnosti slanja instant transfera odobrenja bilo kom primaocu s tekućim računom u banci, odnose se na plaćanja:

1. računa za mesečne obaveze pružaoca komunalnih i drugih usluga skeniranjem jedinstvenog IPS QR kôda odštampanog na računu/fakturi;
2. na fizičkim i internet prodajnim mestima putem metoda „IPS skeniraj” i „IPS pokaži”;
3. metodom plaćanja „IPS skeniraj” na internet prodajnom mestu, kojim se putem deep link tehnologije plaćanje izvršava u nekoliko klikova;¹
4. korišćenjem usluge „Prenesi” – određenom oznakom primaoca sredstava, tj. brojem mobilnog telefona;²
5. dostupni su i servisi Generator i Validator, kojima je omogućeno generisanje (tehnička priprema) IPS QR kôda, kao i validacija (tehnička provera) već pripremljenog IPS QR kôda.

Građani sve više koriste usluge u okviru aplikacija mobilnog bankarstva, pre svega uslugu „Prenesi” – u drugom tromesečju 2023. godine zabeležen je promet putem ove usluge u vrednosti od pola milijarde dinara.

Podsećamo građane i na to da se tačno i pravovremeno mogu informisati o instant plaćanju i njegovim prednostima kao najsavremenijem i najbržem obliku plaćanja putem internet prezentacije – IPS (Instant plaćanja Srbije) na stranici.

Zaključivanje ugovora o finansijskim uslugama na daljinu

Kada je reč o zaključenim ugovorima na daljinu između banaka i korisnika finansijskih usluga u Republici Srbiji, tokom drugog tromesečja 2023. godine zaključeno je 37.188 ugovora, što je za 7,71% manje nego u istom tromesečju prethodne godine. Od pomenutog broja, zaključeno je 30.826 ugovora elektronskim putem, odnosno za 14,55% manje nego tokom istog tromesečja prethodne godine, dok je znatno veći broj ugovora zaključenih video-identifikacijom korisnika nego u istom periodu prethodne godine i iznosi 6.362 – za 50,72% više nego istog tromesečja prethodne godine.

Posmatrano po vrsti finansijskog proizvoda, građani su u većoj meri koristili mogućnost ugovaranja na daljinu u drugom tromesečju 2023. godine u odnosu na isto tromesečje 2022. godine prilikom ugovaranja usluge tekućeg računa za 63,47% (3.307 naspram 2.023), ostalih usluga³ za 28,94% (3.863 naspram 2.996) i štednje po viđenju / oročene štednje za 6,88% (2.782 naspram 2.603), dok su u manjoj meri ugovarali uslugu dozvoljenog prekoračenja računa za 29,04% (6.723 naspram 9.474) i gotovinskog kredita za 11,57% (20.513 naspram 23.198).

Grafički pregled podataka u vezi s pružanjem platnih usluga i izdavanjem elektronskog novca za drugo tromesečje 2023. godine možete pronaći na internet prezentaciji Narodne banke Srbije u delu za statistiku platnog sistema.

¹⁾ Zaključno sa junom ove godine, usluge putem tehnologije deep link omogućilo je trinaest banaka (broj je smanjen u odnosu na prethodno tromesečje usled izvršene statusne promene pripajanja RBA banke a.d. Novi Sad Raiffeisen banci a.d. Beograd).
²⁾ U trenutku objavljivanja saopštenja osam banaka pruža uslugu Prenesi. Banke koje pružaju ovu uslugu mogu se pronaći na linku.
³⁾ U Ostale usluge spadaju ugovori koji se odnose na kartice, osiguranje kredita, eServise, setova računa, trajne naloge, direktna zaduženja i sl.

Sektor za platni sistem